FB Pixel Code Przejdź do treści głównej
Informacje związane z Funduszami Unijnymi dla Śląska (FE SL 2021-2027) znajdziesz na scp-slask.pl

I. Ogólne zasady - działanie 3.2 - dot. konkursu 001, 005


1. Gdzie należy wskazać we wniosku aplikacyjnym dane/informacje dotyczące utworzenia nowego zakładu?

Zgodnie z instrukcją wypełniania wniosków w pkt B.13.3 dotyczącym regionalnej pomocy inwestycyjnej należy wskazać wyłącznie dane dot. zasadniczej zmiany procesu produkcji zakładu albo dywersyfikacji produkcji zakładu natomiast w przypadku wyboru typu inwestycji początkowej dotyczącej utworzenia nowego zakładu lub zwiększenia zdolności produkcyjnej istniejącego zakładu stosowne informacje muszą zostać zamieszczone w pkt B.16 wniosku.

2. W latach 2016-2014 nasza firma pozostawała w relacji przedsiębiorstw powiązanych z inną firmą. Obecnie nasze przedsiębiorstwo jest samodzielne/niezależne. Czy w związku z tym w danych za lata 2016-2014 należy uwzględnić dane przedsiębiorstwa powiązanego?

Dane dotyczące statusu Wnioskodawcy (w tym i przedsiębiorstw partnerskich oraz powiązanych) należy przedstawić w odniesieniu do kwestii czy na dzień składania wniosku o dofinansowanie Wnioskodawca pozostaje w danej relacji partnerskiej/powiązanej. We wskazanym przypadku danych podmiotu powiązanego nie należy uwzględniać, ponieważ na moment wnioskowania przedsiębiorstwo jest podmiotem samodzielnym/niezależnym. W związku z czym w danych za 2016-2014 należy uwzględnić dane wyłącznie przedsiębiorstwa wnioskującego.

Proszę pamiętać, że w przypadku wyboru projektu do dofinansowania przed podpisaniem umowy ponownie zostanie zweryfikowany status Wnioskodawcy w oparciu o dane wskazane w Oświadczeniach Beneficjenta w zakresie posiadanego statusu (dokumentu niezbędnego do podpisania umowy o dofinansowanie).

3. Za jakie lata należy przedstawić dane w punkcie A.6 wniosku w przypadku gdy zostanie on złożony w lutym 2017 r?

W przypadku gdy Wnioskodawca zamierza złożyć wniosek w lutym 2017r., wówczas przedstawia dane za lata 2014-2015 ( przy zachowaniu spójności ze złożonymi za ten okres dokumentami sprawozdawczymi do Urzędu Skarbowego) i za rok 2016 (dane szacunkowe). Powyższa sytuacja dotyczy przedsiębiorstw, których rok obrachunkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym.

4. Jaki kurs Euro należy przyjąć za 2016r.?

Przy przygotowywaniu danych w pkt A.6 proszę uwzględnić następujący kurs: 4,4240.

5. Firma prowadząca działalność w sektorze wykluczonym (np. w transporcie) może ubiegać się o wsparcie na przedsięwzięcie, które nie jest wykluczone ze względu na sektor pod warunkiem albo rozdzielenia działalności albo wyodrębnienia kosztów w taki sposób, by działalność z wykluczonych sektorów (np. transport) nie odniosła żadnej korzyści z przyznanej pomocy. W związku z powyższym firma powinna prowadzić odrębną ewidencję – jak ją należy rozumieć?

Przez odrębną ewidencję należy rozumieć – zgodnie z art. 2 pkt 8 w związku z art. 8 ustawy z dnia 22 września 2006r. o przejrzystości stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorców (Dz. U. Nr 191, poz. 1411 ze zm.) – ewidencję wyodrębnioną w ramach ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy, w tym prawidłowe przypisywanie przychodów i kosztów związanych z działalnością wspieraną oraz pozostałą działalność na podstawie konsekwentnie stosowanych i mających obiektywne uzasadnienie metod.

Prowadzenie wyodrębnionej ewidencji księgowej może polegać na prowadzeniu kont do zakładowego planu kont, służących wyłącznie do obsługi projektu. Konta te mogą być wyodrębnione na poziomie syntetycznym lub analitycznym. Wyodrębnienie obowiązuje dla wszystkich zespołów kont, na których dokonywano ewidencji operacji związanych z projektem. Jeżeli ze środków dotacji dokonywano zakupów środków trwałych, należy tak rozbudować ewidencję, aby było możliwe ustalenie wartości początkowej środków trwałych zakupionych w ramach projektu oraz wartość ich umorzenia. Innym rozwiązaniem może być utworzenie dla środków trwałych sfinansowanych dotacją dodatkowego konta syntetycznego z analityką na poszczególne rodzaje środków trwałych. Ewidencja środków pieniężnych pochodzących z dotacji dotyczy głównie środków pieniężnych na rachunkach bankowych oraz gotówki w kasie. W przypadku środków pieniężnych na rachunkach bankowych założenie odrębnego konta księgowego wymuszone jest faktem, że w zdecydowanej większości przypadków podmiot otrzymujący dotację ma obowiązek otwarcia wyodrębnionego rachunku bankowego, na który przekazywana jest dotacja.

6. W sytuacji gdy inwestycja ujęta we wniosku o dofinansowanie stanowi zarówno dywersyfikację zakładu jak i zasadniczą zmianę procesu produkcji, to czy Wnioskodawca w pkt B.13.3 wniosku zaznacza obie opcje i przedstawia dane  dla obu opcji – zarówno dla dywersyfikacji zakładu jak i zasadniczej zmiany procesu produkcji?

Przedsiębiorca ubiegający się o wsparcie w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej jest zobowiązany wskazać wyłącznie jedną - dominującą kategorię RPI. Zgodnie z wyjaśnieniami KE niezbędne jest wyraźne rozróżnienie poszczególnych form inwestycji początkowej, w zależności od specyfiki danej inwestycji. W związku z powyższym w pkt B.13.3 należy wybrać dominujący  rodzaj inwestycji początkowej i przedstawić stosowne dane.

7. Czy firma prowadząca działalność w sektorze wykluczonym może uzyskać wsparcie na realizację projektu nie wpisujący się w sektory działalności wykluczonych z możliwości uzyskania wsparcia w ramach Działania 3.2?

Zgodnie z zapisami Rozporządzenia 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu istnieje możliwość udzielenia dofinansowania na działalność niepodlegającą wykluczeniu pod warunkiem zachowania rozdzielności i zapewnienia, że udzielona pomoc nie będzie wspierała działalności wykluczonych. 

W sytuacji gdy podmiot prowadzi działalność w sektorze wykluczonym z możliwości uzyskania wsparcia i aplikuje o wsparcie dla działalności niewykluczonej, wówczas musi spełnić warunek, o którym mowa w Rozporządzeniu Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (art. 1 ust.3 ), że zostanie zagwarantowany odpowiedni środek w postaci rozdzielenia działalności lub wyodrębnienia kosztów, który prowadzić będzie do tego, że działalność w wyłączonych sektorach nie odniesie korzyści z pomocy przyznanej zgodnie z Rozporządzeniem 651/2014.

Rozdzielność rachunkowa polega na prowadzeniu odrębnej ewidencji dla działalności z sektora wykluczonego oraz prawidłowym przypisywaniu przychodów i kosztów na podstawie konsekwentnie stosowanych i mających obiektywne uzasadnienie metod, a także określeniu w dokumentacji, o której mowa w art. 10 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.), zasad prowadzenia odrębnej ewidencji oraz metod przypisywania kosztów i przychodów.

W przypadku konieczności uzyskania informacji szczegółowych nt. prowadzenia rozdzielności należy skontaktować się ze stosownym Urzędem Skarbowym. 

8. Jak należy rozumieć i wykazać efekt zachęty w przypadku Wnioskodawcy pozostającego przedsiębiorcą z kategorii MŚP?

Zgodnie z Rozporządzeniem  651/2014 z dnia 17 czerwca 2014r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu pomoc może zostać udzielona jedynie w sytuacji  gdy przed rozpoczęciem inwestycji został złożony wniosek o pomoc.

Przez rozpoczęcie inwestycji należy rozumieć rozpoczęcie robot budowlanych związanych z inwestycją lub pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń lub inne zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna, zależnie od tego, co nastąpi najpierw; zakupu gruntów ani prac przygotowawczych, takich jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie studiów wykonalności, nie uznaje się za rozpoczęcie prac; za inne zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna rozumie się pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia innych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

9. Jak należy rozumieć pojęcie współpracy z jednostką B+R?

Jest to sytuacja, w której Wnioskodawca oraz jednostka B+R współpracowały/współpracują jako niezależne strony na rzecz wymiany wiedzy lub technologii albo w celu osiągnięcia wspólnego celu.

10. Jaką pomoc należy wziąć pod uwagę w ocenie spełnienia wymogu Jednostkowego Projektu Inwestycyjnego?

W ocenie spełnienia wymogu należy wziąć pod uwagę pomoc łącznie z pomocą uzyskaną przez przedsiębiorcę ze wszystkich źródeł (nie tylko pomoc RPI, ale każdą pomoc, która została udzielona na dany projekt z przeznaczeniem na te same koszty kwalifikowalne). Ponadto zgodnie z art. 14 (13) Rozporządzenia  651/2014 z dnia 17 czerwca 2014r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu, każdą inwestycję początkową rozpoczętą przez tego samego beneficjenta na poziomie grupy w okresie trzech lat od daty rozpoczęcia prac nad inną inwestycją objętą pomocą w tym samym regionu NUTS 3, uznaje się za część jednostkowego projektu inwestycyjnego (JPI), w związku z czym jeżeli Wnioskodawca realizował w perspektywie 2007-2013 projekt, który jest częścią JPI, wówczas też powinien zostać wzięty pod uwagę.

11. Rozporządzenie 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu odnosi się również do kwestii nieudzielania RPI na rzecz beneficjenta (na poziomie grupy), który zamknął taką samą lub podobną działalność w obszarze EOG w ciągu dwóch lat poprzedzających jego wniosek o przyznanie pomocy lub który w momencie składania wniosku o pomoc ma konkretne plany zamknięcia takiej działalności w ciągu dwóch lat od zakończenia inwestycji początkowej.


a) Czy mówimy tu o działalności zamkniętej na obszarze RP czy na innym poza RP obszarze (EOG)?  
Komisja wyjaśnia, iż w warunku zawartym w art. 13 lit. d, który ma zapobiec zjawisku delokalizacji chodzi o zamykanie działalności pomiędzy państwami EOG, a nie w danym państwie członkowskim. Pomoc udzielona przedsiębiorcy, który zamknął taką samą lub podobną działalność gdziekolwiek na terenie danego państwa członkowskiego nie jest wyłączona ze wsparcia na podstawie GBER.

b) Czy wskazany wymóg dotyczy również sytuacji zawieszenia działalności?

Wskazany w art. 13 lit. d wymóg wyraźnie dotyczy zamknięcia, a nie zawieszenia działalności.

c) Ponadto czy np. w przypadku, gdy założona została spółka na krótki okres, nie uzyskiwała jednak żadnych przychodów, po czym została rozwiązana w takim przypadku również mówimy o zamknięciu działalności, o której mowa w przytoczonym zapisie Rozporządzenia 651/2014?

KE nie interpretuje warunku związanego z delokalizacją poprzez odniesienie do uzyskiwanych przychodów. Jeżeli będą miały miejsce warunki wymienione w art. 13 lit. d Rozporządzenia nr 651/2014, tj. nastąpi zamknięcie takiej samej lub podobnej działalności (działalność wchodząca w zakres tej samej klasy działalności – czterocyfrowy kod numeryczny NACE), należy to potraktować, jako niezachowanie warunków z art. 13 lit. d.

12. Rozporządzenie 651/2014 nanosi obowiązek co do wysokości kosztów kwalifikowalnych w przypadku zasadniczej zmiany procesu produkcji czy dywersyfikacji istniejącego zakładu (art. 14 pkt 7 W związku z powyższym pojawiają się wątpliwości:

a) Co należy rozumieć przez zasadniczą zmianę procesu produkcji

Zasadnicza zmiana procesu produkcji oznacza wdrożenie fundamentalnej
(w przeciwieństwie do rutynowej) innowacji procesowej. Jest to generalnie wprowadzenie nowego rozwiązania technologicznego lub organizacyjnego zasadniczo odmiennego od stosowanego dotychczas. Kluczowym jest również to, by zmiana miała charakter zasadniczy oraz dotyczyła całościowego procesu produkcyjnego, a nie tylko drobnego ulepszenia procesu dotychczasowego. Powinna być związana z całym procesem produkcyjnym, a nie jedynie z produktem. Prosta wymiana poszczególnych aktywów bez gruntownej zmiany procesu produkcyjnego stanowi inwestycję zastępczą, która nie kwalifikuje się do regionalnej pomocy inwestycyjnej, ponieważ nie kwalifikuje się jako zasadnicza zmiana całościowego procesu produkcji.

b) Co należy rozumieć jako ponownie wykorzystane aktywa. Czy należy skupić się wyłącznie na aktywach, które są niezbędne do wygenerowania nowego produktu? Czy też na infrastrukturze wspierającej (typu biurowa, która też może być wykorzystana w przedsiębiorstwie przy danej działalności)?

Zgodnie z art. 14 ust. 7 zdanie drugie Rozporządzenia 651/2014 w przypadku pomocy przyznanej na dywersyfikację istniejącego zakładu koszty kwalifikowalne musza przekraczać o co najmniej 200 % wartość księgową ponownie wykorzystanych aktywów odnotowaną w roku obrotowym poprzedzającym rozpoczęcie prac. Ten warunek odnosi się do inwestycji początkowej w formie dywersyfikacji produkcji poprzez wprowadzenie produktu uprzednio nieprodukowanego w zakładzie (art. 2 pkt 49 lit. a Rozporządzenia 651/2014) oraz inwestycji początkowej na rzecz nowej działalności gospodarczej związanej z dywersyfikacją działalności zakładu (art. 2 pkt 51 lit a Rozporządzenia 651/2014). Pojęcie aktywów w kontekście inwestycji początkowej należy odnosić do rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Rzeczowe aktywa trwałe składają się z gruntów, budynków, zakładów, urządzeń i wyposażenia (patrz art. 2 pkt 29 Rozporządzenia 651/2014). Dlatego też infrastruktura wspierająca, o której mowa w pytaniu (np. budynki do przechowywania produktów wytwarzanych w wyniku nowej inwestycji, biurowce) w zasadzie są objęte art 14 (7) 2. zdanie Rozporządzenia 651/2014, pod warunkiem, że aktywa te będą wykorzystywane w ramach dywersyfikacji istniejącego zakładu. Istotnym warunkiem jest to, aby wziąć pod uwagę zakres, w którym aktywa te będą ponownie wykorzystane. Na przykład, jeśli ma być używane tylko 30% pojemności składnika aktywów, tylko proporcjonalną wartość księgową tych aktywów należy brać pod uwagę.

c) Co w przypadku działalności usługowej, w której wprowadza się zasadniczą zmianę świadczenia usług lub dywersyfikację usług. Przy takiego typu działalności trudno wskazać aktywa związane ze świadczeniem tylko danej usługi.

Pomimo, iż działalność usługowa z reguły wymaga ponoszenia większych kosztów zatrudnienia niż kosztów inwestycyjnych, zwykle, podobnie jak działalność produkcyjna, również wymaga nakładów na zakup określonych aktywów. Do takich aktywów zaliczamy zazwyczaj zakup infrastruktury technicznej, sprzętu biurowego, czy wynajem powierzchni biurowych. W inwestycjach usługowych do infrastruktury technicznej przykładowo zaliczyć można zakup telefonów, sieci komputerowej czy serwerów komputerowych, natomiast w zakresie wyposażenia technicznego (biurowego) będą to komputery, biurka, krzesła, szafy, drukarki, faksy, itp. Należy pamiętać, iż musi to być infrastruktura niezbędna do realizacji inwestycji początkowej.

13. Projekt polega na świadczeniu dostawy usług internetowych w oparciu o sieć szerokopasmową - czy mogę ubiegać się o jego wsparcie w ramach Działania 3.2 lub 3.3?

Przedsięwzięcie nie kwalifikuje się do wsparcia w ramach Działania 3.2 lub  3.3. Brak możliwości wsparcia powyższego projektu wynika m.in. z przyjętych kategorii interwencji dla przedmiotowych działań (nie przewidziano udzielania wsparcia w ramach następujących kategorii interwencji 046 szybka sieć szerokopasmowa, 047 bardzo szybka sieć szerokopasmowa).  Zgodnie z obowiązującym obecnie Szczegółowym Opisem Osi Priorytetowych RPO WSL 2014-2020 dla Działania 3.3 wsparcie nie może obejmować dostępu do Internetu a budowa sieci dostępowych planowana jest z poziomu krajowego (Program Operacyjny Polska Cyfrowa 2014-202).

Poza tym zgodnie z art. 2 ust.2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 września 2015 r.  w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach celu tematycznego 3 w zakresie wzmacniania konkurencyjności mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014–2020 , przepisów rozporządzenia nie stosuje się do pomocy, o której mowa w art. 14 ust. 10 rozporządzenia nr 651/2014, tj. dotyczącej rozwoju sieci szerokopasmowej.

Dodatkowo, zgodnie z Umową Partnerstwa, działania związane z budową infrastruktury szerokopasmowej realizowane są z poziomu krajowego (Program Operacyjny Polska Cyfrowa).

14. Co należy rozumieć za utworzenie nowego zakładu, dywersyfikację produkcji, zasadniczą zmianę dotyczącą procesu produkcyjnego istniejącego zakładu a co jako rozszerzenie zdolności produkcyjnych istniejącego zakładu?

Utworzenie nowego zakładu może dotyczyć sytuacji, w której budowana jest nowa fabryka. Oznacza to utworzenie zupełne nowej jednostki poprzez budowę nowych obiektów, instalowanie urządzeń i uruchamianie działalności gospodarczej.

Rozszerzenie zdolności produkcyjnej istniejącego zakładu to zasadniczo zwiększenie zdolności wytwórczych (produkcyjnych) w istniejącym już zakładzie poprzez uruchomienie drugiej lub kolejnej linii produkcyjnej dla tego samego produktu. W praktyce jest to rozbudowa istniejącego już zakładu o kolejne linie produkcyjne będące następnymi etapami wcześniej prowadzonej produkcji.

Zakwalifikowanie inwestycji jako utworzenie nowego zakładu, a nie zwiększenie zdolności produkcyjnej istniejącego zakładu zależy między innymi od tego, czy samo przedsiębiorstwo ma już zakład w tym konkretnym miejscu. Utworzenie nowego zakładu powinno wiązać się z utworzeniem nowego obiektu, z reguły w nowej lokalizacji, który powinien być jednostką samostanowiącą, nie opierającą się na wspólnych zasobach technicznych dotychczas istniejącego zakładu. Jeżeli odrębna lokalizacja gwarantuje, że zakład jest przestrzennie, organizacyjnie i funkcjonalnie jednostką odrębną, która charakteryzuje się wysokim stopniem autonomii, wówczas w takim przypadku możemy mówić o założeniu nowego zakładu jako jednej z form inwestycji początkowej. Warto w tym miejscu podkreślić, iż w przypadku utworzenia nowego zakładu nie rozpatrujemy już warunków dotyczących tego, czy produkowany produkt będzie takim samym produktem jaki przedsiębiorca wytwarzał dotychczas w poprzednim zakładzie oraz czy może dojdzie do zasadniczej zmiany procesu produkcyjnego w porównaniu z produkcją poprzedniego zakładu.

Jednakże, jeżeli każdorazowo w trakcie dodatkowej produkcji podjętej w dotychczasowym zakładzie będzie powstawał produkt, który nie był dotychczas produkowany w tym zakładzie – inwestycja początkowa przyjmie formę dywersyfikacji produkcji poprzez wprowadzenie produktów uprzednio nieprodukowanych.

O zasadniczej zmianie procesu produkcyjnego istniejącego zakładu będziemy mówili w sytuacji, w której dochodzi do zmiany całościowego procesu produkcyjnego istniejącego zakładu. 

15. Czy jest możliwość uzyskania wsparcia ramach Działania 3.2  na działalność przeznaczoną na produkcję paliwa alternatywnego z odpadów.

Nie, w związku z tym, że pomoc udzielania w ramach Działania 3.2 udzielana będzie w oparciu o art. 14  Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu do wsparcia nie kwalifikują się m.in. projekty dotyczące sektora wytwarzania, dystrybucji i infrastruktury energetycznej, w tym również produkcja paliwa alternatywnego z odpadów, produkcja biomasy, zagospodarowanie odpadów ze skutkiem pozyskania energii (np. spalarnia odpadów).

16. Jaki zakres wykluczeń obowiązuje w obowiązującym konkursie ogłoszonym dla Działania 3.2?

Działalności wykluczone z możliwości uzyskania wsparcia zostały wskazane w dokumencie Definicje sektorów działalności gospodarczych wykluczonych z możliwości ubiegania się o wsparcie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 udzielanego na zasadach regionalnej pomocy inwestycyjnej w oparciu o Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu oraz na zasadach pomocy de minimis w oparciu o Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 I 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (załącznik nr 6 do Regulaminu konkursu).

17. Firma prowadząca działalność w sektorze wykluczonym (np. w transporcie) może ubiegać się o wsparcie na przedsięwzięcie, które nie jest wykluczone ze względu na sektor pod warunkiem albo rozdzielenia działalności albo wyodrębnienia kosztów w taki sposób, by działalność z wykluczonych sektorów (np. transport) nie odniosła żadnej korzyści z przyznanej pomocy. W związku z powyższym firma powinna prowadzić odrębną ewidencję – jak ją należy rozumieć?

Przez odrębną ewidencję należy rozumieć – zgodnie z art. 2 pkt 8 w związku z art. 8 ustawy z dnia 22 września 2006r. o przejrzystości stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorców (Dz. U. Nr 191, poz. 1411 ze zm.) – ewidencję wyodrębnioną w ramach ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy, w tym prawidłowe przypisywanie przychodów i kosztów związanych z działalnością wspieraną oraz pozostałą działalność na podstawie konsekwentnie stosowanych i mających obiektywne uzasadnienie metod.

Pomóż nam poprawić serwis




Anuluj
Czy treść na tej stronie była pomocna? Zgłoś